
گاز هیدروژن سولفید
گاز هیدروژن سولفید یا گاز H2S یکی از خطرناکترین ترین گازها در صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی می باشد و رعایت اصول ایمنی در مکانهایی که احتمال وجود گاز هیدروژن سولفید است از الزامات می باشد و این امر جز با شناخت مشصخات این گاز میسر نمیباشد.
مشخصات گاز سولفید هیدروژن
گاز هیدروژن سولفید ، گازی بیرنگ با بویی شبیه به تخم مرغ گندیده و بسیار متعفن ، چگالی نسبی آن با هوا 29/34 یعنی از هوا سنگین تر می باشد. بین 4% تا 46% حجمی محدوده اشتعال پذیری آن می باشد که تولید شعله آبی کم رنگ می کند.از ترکیب گوگرد با هیدروژن و یا از تخریب مواد آلی تولید می گردد و در مخازن زیر زمینی نفت در ایران به میزان فراوان یافت می شود.گاز هیدروژن سولفید میل ترکیبی شدیدی با آهن و فولاد داشته و تولید سولفید آهن می کند که بصورت جرم سیاه و شفافی نمایان و بصورت گرد سنگینی ویا یک تکه درخشان بوده و گاهی در مجاورت هوا مشتعل می گردد. گاز هيدروژن سولفید با نامهای دیگری مثل گاز ترش ، اسيدي ، هيدروژن سولفوره نیز شناخته میشود. در بسياري از فرآيندهاي صنعتي بوجود مي آيد ، مانند پساب و فرآيندهاي توليد و پالايش نفت و گاز ، خمير كاغذ ، فلزات و تركيبات گوگرد. در كانادا طي سالهاي اخير ، بيش از ۳۰ مرگ و تعداد زيادي جراحت بسيار جدي بر اثر گاز H2S بوقوع پيوسته است. گاز هیدروژن سولفید در واكنشهاي اكسيداسيوني شركت كرده و دي اكسيد گوگرد و اسيد سولفوريك و گوگرد عنصري را تشكيل مي دهد و عمرآن در هوا 2 روز مي باشد اين گاز در طبيعت ازآتشفشانها ،چشمه هاي آب معدني و از احياء سولفاتها توسط باكتري و تجزيه پروتئين ها توليد مي شود. در صنعت معمولا بعنوان يك محصول فرعي نا خواسته توليد مي شود اما در بعضي پروسه ها يك ماده واسطه مهم است .گازسازان وارد کننده گاز هیدروژن سولفید ، H2S .می باشد و این گاز در داخل تولید نمی گردد .
این گاز به دلیل آتشزا بودن شیر سیلندر چپگرد می باشد و به دلیل خورندگی این گاز باید ولو سیلندر گاز استنلس استیل باشد.
کاربرد گاز هیدروژن سولفید
در پزشکی، سولفيد هيدروژن در شکلگيري و تداوم بسياري از فرآيندهاي حياتي درون بدن انسان نقش کليدي و غيرقابل انکاري ايفا ميکند. کنترل فشار خون و تنظيم سوخت و ساز بدن ازجمله اموري است که گاز هیدروژن سولفید نقش حياتي را در آنها به عهده دارد. حتي فعاليت مغزي نيز صرفا در گروي وجود اين گاز در سيستم عصبي است. يافتههاي اخير دانشمندان نشان ميدهد اگر بتوان گاز هیدروژن سولفید را به درستي در اختيار گرفت بيماران و آسيبديدگان حوادث از مرگ حتمي نجات پيدا خواهند کرد.
در حقيقت با استفاده از گاز هیدروژن سولفید نهتنها ميتوان به بيماراني که دچار حملات قلبي شدهاند کمک کرد، بلکه آسيبديدگان حوادث را نيز تا انجام عمل جراحي يا دريافت واحدهاي خوني زنده نگاه داشت.
خواص گاز هیدروژن سولفید
نام شیمیایی |
Hydrogen sulfide |
فرمول ملکولی |
H2S |
جرم ملکولی |
۳۴٫۰۸۲ g/mol |
نقطه جوش ( درجه سلسیوس ) |
-۶۰٫۲۸ °C (212.87 K) |
CAS number |
۷۷۸۳-۰۶-۴ |